تأثیر آموزش مبتنی بر نظریه خودکارآمدی در خودمراقبتی از بیماری آنفلوانزا در مدارس ابتدایی شهر مشهد: مطالعه کارآزمایی بالینی قبل و بعد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه الزهرا، تهران ،ایران

3 الف.دانشجوی دکترای تخصصی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران ب.مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

4 دانشجوی کارشناسی ارشد آمار، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

5 الف.استاد، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران ب.مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مقدمه: آنفلوانزا یک بیماری حاد تنفسی است که بیشتر در مدارس دیده می‌شود و می‌توان با آموزش و خودمراقبتی میزان آن را کاهش داد. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر آموزش مبتنی بر نظریه خودکارآمدی در خودمراقبتی از بیماری آنفلوانزا در مدارس ابتدایی شهر مشهد طراحی شده است.
مواد و روشها: این مطالعه کارآزمایی بالینی قبل و بعد در سال 1397 روی 64 دانش‌آموز دختر پایه ششم دبستان انجام شد که به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای از بین دبستان‌های شهر مشهد انتخاب شدند و در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش‌نامه دموگرافیک، پرسش‌نامه خودکارآمدی استاندار شوارتز و پرسش‌نامه محقق‌ساخته خودمراقبتی آنفلوانزا بود. مداخله آموزشی بر اساس تئوری خودکارآمدی طراحی و در 4 جلسه آموزشی 45 دقیقه‌ای اجرا شد. بلافاصله و 3 ماه بعد از مداخله آموزشی، پرسش‌نامه‌ها تکمیل شدند. درنهایت داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 24 و آزمون‌های آماری تی و کای اسکوئر تجزیه‌‌و‌تحلیل شدند.
یافته‌ها: میانگین نمره خودکارآمدی قبل از مداخله آموزشی 4.4±1.6 بود که پس از مداخله آموزشی به 7.2±3.4 رسید و اختلاف آماری معناداری بین آن‌ها مشاهده شد (0/01=P) . همچنین میانگین نمره خودمراقبتی آنفلوانزا قبل از مداخله آموزشی بود 5.5±11.9 که پس از مداخله آموزشی به5.6±12.6رسید و اختلاف آماری معناداری بین آن‌ها مشاهده شد (0.01=P ).
نتیجهگیری: طبق نتایج، طراحی و اجرای مداخلات آموزشی مبتنی بر خودکارآمدی موجب افزایش خودمراقبتی آنفلوانزا در دانش‌آموزان می‌شود.

کلیدواژه‌ها


  1. Sharifirad G, Yarmohammadi P, Morowati Sharifabad M, Rahayi Z. The status of preventive behaviors regarding influenza (A) H1N1 pandemic based on protection motivation theory among female high school students in Isfahan, Iran. J Educ Health Promot. 2011; 3(1):108-17.
  2. Habibzadeh S, Ghasemi A, Aghabalaii M, Mohammad SJ, Shahbazzadegan B, Mahmoodi N, et al. Outcome of patients admitted with presumptive diagnosis of influenza during 2009 emerging H1N1 pandemia in referral hospital of Ardabil city. J Ardabil Univ Med Sci. 2013; 13(2):187-94.
  3. Mousavi T, Nadi A, Moosazadeh M, Haghshenas M. Estimating co-morbidity of H1N1 pandemic and other diseases: a meta-analysis of countries in eastern mediterranean region. J Mazandaran Univ Med Sci. 2017; 27(154):189-211.
  4. Webster RG, Bean WJ, Gorman OT, Chambers TM, Kawaoka Y. Evolution and ecology of influenza A viruses. Microbiol Rev. 1992; 56(1):152-79.
  5. Fendrick AM, Monto AS, Nightengale B, Sarnes M. The economic burden of non–influenza-related viral respiratory tract infection in the United States. Arch Internal Med. 2003; 163(4):487-94.
  6. Najimi A, Alidousti M, Moazemi GA. A survey on preventive behaviors of high school students about Influenza A based on health belief model in Shahrekord, Iran. J Health Res J. 2010; 6(1):14-22.
  7. Panou Å, Souglis A, Zachos D, Sotiropoulos A, Hatziharistos D. Evaluation of an educational programme on the influenza in elementary schools. J Phys Educ Sport. 2013; 13(4):570.
  8. Maftoon F, Moghari FN. Self-care in health system: prevention and management dimensions. Payesh. 2018; 17(4):361-70.
  9. Cheraghi M, Salavati M, Moghimbeigi A. Association between perceived social support and quality of life in patients with heart failure. Iran J Nurs. 2012; 25(75):21-31.
  10. Deaton C, Grady KL. State of the science for cardiovascular nursing outcomes: heart failure. J Cardiovasc Nurs. 2004; 19(5):329-38.
  11. Askarian M, Danaei M, Vakili V. Knowledge, attitudes, and practices regarding pandemic H1N1 influenza among medical and dental residents and fellowships in Shiraz, Iran. Int J Prev Med. 2013; 4(4):396.
  12. Khani Jeihooni A, Mousavi SF, Hatami M, Bahmandoost M. Knee osteoarthritis preventive behaviors in women over 40 years referred to health centers in shiraz, Iran: application of TPB. Int J Musculoskel Pain Prev. 2017; 2(1):215-21.
  13. McCarley P. Patient empowerment and motivational interviewing: engaging patients to self-manage their own care. Nephrol Nurs J. 2009; 36(4):409-13.
  14. Fathizadeh S, Shojaeizadeh D, Mahmoodi M, Garmarodi G, Amirsardari M, Azadbakht M. The impact of health education based on PRECEDE model on knowledge, attitude and behavior of grade nine female students about iron deficiency anemia in Qazvin. J Health. 2016; 7(3):321-30.
  15. Marks R, Allegrante JP. A review and synthesis of research evidence for self-efficacy-enhancing interventions for reducing chronic disability: implications for health education practice (part II). Health Promot Pract. 2005; 6(2):148-56.
  16. Esmailpoor Zanjani S, Mashouf S, Safari Z, Abbasi M. The relationship between self-efficacy and spiritual intelligence among careers of the elderly family with Alzheimer's disease. Figh Med J. 2012; 11(12):151-66.
  17. Golmohamadi F, Aghakhani N, Khademvatan K, Alinejad V. The effect of self-care education on the self efficacy in myocardial infarction hospitalized patients in Seyeid Al-Shohada educational & treatment center, Urmia, 2017. Nurs Midwifery J. 2018; 16(6):412-22.
  18. Abdel-Khalek AM, Lester D. The association between religiosity, generalized self-efficacy, mental health, and happiness in Arab college students. Pers Individ Differ. 2017; 109:12-6.
  19. Ansari MA, Gharlipour Z, Mohebi S, Sharifirad GR, Rahbar A. Effect of education based on the protection motivation theory on preventive behaviors of influenza a among high school students in Qom city, (Iran). Qom Univ Med Sci J. 2019; 13(4):22-33.
  20. Hashemi M, Sadeghi R, Shamsi M. An investigation of educational intervention impact on pregnant women for promote preventive behaviors of influenza H1N1:using health belief model. Koomesh. 2017; 19(3):603-10.
  21. Rajabi G. Reliability and validity of the general self-efficacy beliefs scale (gse-10) comparing the psychology students of Shahid Chamrin university and Azad university of Marvdasht. New Thoughts Educ. 2006; 2(1-2):111-22.
  22. Ansari Moghaddam S, Kermansaravi F. Effect of teach-back method on oral health indicators, self-
    efficacy, and self-care behaviors of high school students in Zahedan during 2019. J Mashhad Dent Sch. 2020; 44(2):99-113.
  23. Peyman N, Zadehahmad Z, Doosti H. The effect of education based on self-efficacy theory on self-care behaviors in patients with heart failure in Shahid Modarres Hospital in Kashmar. J Health Field. 2018; 5(4):1-7.
  24. Hejazi S, Peyman N, Tajfard M, Esmaily H. The impact of education based on self-efficacy theory on health literacy, self-efficacy and self-care behaviors in patients with type 2 diabetes. Iran J Health Educ Health Promot. 2017; 5(4):296-303.
  25. Morowatisharifabad M, Rouhani Tonekaboni N. Perceived self-efficacy in self-care behaviors among diabetic patients referring to Yazd Diabetes Research Center. J Birjand Univ Med Sci. 2008; 15(4):91-9.
  26. Rahmati Najarkolaei F, Jonaidi Jafari N, Jafari MR. The effectiveness of social cognitive theory (SCT) workshop educational intervention for HIV/AIDS risk reduction in non-medical university students. Health Res J. 2016; 1(2):95-103.
  27. Ahmadi Jouybari T, Hatamzadeh N, Fattahi M, Gharibnavaz H, Khashij S, Mahboubi M. Cognitive determinants of influenza preventive behaviors among students: an application of the health belief model (HBM). Int J Pediatr. 2018; 6(6):7833-41.