تشریح اندام فوقانی از دیدگاه پزشکی ایرانی و مقایسه تطبیقی با یافته های آناتومی طب رایج

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تشریح و بیولوژی سلولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری طب سنتی، گروه طب ایرانی، دانشکده طب ایرانی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مقدمه: 25 درصد از مراجعه‌کنندگان به بخش اورژانس را بیماران با صدمات اسکلتی- عضلانی تشکیل می‌دهند. پزشک باید به آناتومی طبیعی و آسیب‌های اندام آشنایی و اشراف کامل داشته باشد تا بتواند درمان مناسبی را برای آن در نظر بگیرد. کتب طب سنتی به‌عنوان منابع غنی در پزشکی شناخته می‌شوند. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف مرور استخوان و عضلات اندام فوقانی از منظر پزشکی ایرانی و مقایسه تطبیقی آن با یافته‌های آناتومی طب رایج انجام شد.  
مواد و روش‌ها: در مطالعه توصیفی- تطبیقی حاضر از متون معتبری چون "هدایة المتعلمین"، "تشریح تفرشی"، "تشریح منصوری"، "قانون" و "ذخیره خوارزمشاهی" استفاده گردید و برای متون طب رایج از کتاب آناتومی Gary، Snell's و Moore بهره گرفته شد. سپس مقایسه تطبیقی مطالب صورت گرفت و اشتراکات و افتراقات مطالب تشریحی بررسی گردید.
یافته‌ها: استخوان‌های اندام فوقانی در متون طب سنتی با عناوین آخرک (ترقوه)، سمسانیه (کتف)، عضد (بازو)، زند اسفل (زند زیرین)، زند اعلی (زند زبرین)، رسغ (مچ)، عظام مشت (استخوان‌های کف دست) و بندهای انگشتان ذکر شده‌اند. عضلات اندام فوقانی نیز شامل: عضلات حرکات خاصه کتف (عضلات اسکاپولار)، عضلات خاصه حرکات بازو (عضلات ناحیه بازو)، عضلات ذراع (عضلات ساعد) و عضلات دست می‌باشند.
نتیجه‌گیری: نتایج مقایسه تطبیقی توصیفات آناتومیک در متون طب سنتی و طب رایج نشان‌دهنده دید دقیق و ظریف حکما و طبیبان طب سنتی بوده و بر لزوم استفاده بیشتر از اطلاعات موجود در متون طب سنتی توسط پزشکان در زمینه درمان بیماری‌ها تأکید می‌کنند. 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Majidi SA, Asgharnia M. Textbook of emergency. Tehran: Hakim Hidaji Publication; 2014. P. 81-123. [in Persian]
  2. Nosraty SA, Madjlesi MR. Review of medicine. Clinical courses for internship & residency examinations. 1st ed. Tehran: Arjmand Publication; 1994. P. 36-167. [in Persian]
  3. Hatamabadi HR, Dolatabadi A, Sabzghabai A, Shahrami A, Alimohammadi H. Emergency medicine. Tehran: Khosravi Publication; 2014. P. 397. [in Persian]
  4. Jorjani SE. Zakhire-e kharazmshahi. 1st ed. Tehran: Iranian Academy of Medical Sciences Publication; 2001. P. 35-69.
  5. Khoshzaban F, Haji-Ali-Nili N, Karimi M, Behrouz MJ. Comparative comparisons of anatomy and function of the layers of eye from the perspective of Persian medicine and modern medicine. Med Hist J. 2017; 8(26):125-54. [in Persian]
  6. Arian E, Shariatpanahi SM. A study on bone and neural anatomy of foot in traditional Islamic Iranian Medicine (from the third to the twelfth centuries AH). The Second National Congress on Applied Researches in Islamic & Human Sciences, Gorgan, Iran; 2016. [in Persian]
  7. Nikakhtar Z, Mohammadi S. Anatomy of the Kidney from the Point of view of Avicenna and its comparative analysis with modern medicine. Navid No. 2019; 22(69):51-9. [in Persian]
  8. Matini J. Hidayat al-Mutaallimin fi al-Tibb by Abubakr Rabi ibn Ahmad al-Akhawayni al-Bukhari. Mashhad: Mashhad University Press; 1992. P. 17-26.
  9. Abdolvahab Tafreshi MA. Anatomy. Med Hist Stud Instit. 1914; 16:152.
  10. Ibn Sina HA. The canon of medicine. Trans: Massoudi AR. Abdolrahman Sharfakandi. Kashan: Morsal Publisher; 2007. P. 54-106. [in Persian]
  11. Razavi borghai H. Mansur Ibn Muhammad Ibn Ahmad, Tashrih-i Badan-i Insan (human anatomy) known as Tashrih-Mansuri. Tehran: International Center for Dialogue Civilizations; 2003. P. 53-117.
  12. Snell RS. Clinical anatomy by regions. 9th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2012. P. 28-90.
  13. Moore KL, Dally AF. Clinically oriented anatomy. 6th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2010. P. 236-328.
  14. Dark R, Vogle AW, Mithell AW, Tibbitts RM, Richardson P. Gray’s atlas of anatomy. 2nd ed. London: Churchill Livingstone; 2015. P. 24-6. 
  15. Mohagheghzadeh AA, Dehghanian AR, Abedtash H, Faridi P, Shams Ardekani MR. Notes on muscles treatise from the Tashrih Al-Abdan Ensan (Anatomy of the Human Body). J Islamic Iran Traditional Med. 2010; 1(3):243-50.
نوید نو
دوره 23، شماره 73
خرداد 1399
صفحه 89-99

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار