مباحث تشریحی کلیه از دیدگاه ابن‌سینا و مقایسه تطبیقی آن با طب نوین

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری طب سنتی، گروه طب ایرانی، دانشکده طب ایرانی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

2 استادیار، گروه طب ایرانی، دانشکده طب ایرانی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

3 استادیار، مرکز تحقیقات التهاب نوروژنیک، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مقدمه: پژوهش در منابع طب سنتی از اولویت‌های تحقیقاتی می‌باشد. کتاب قانون به‌عنوان معتبرترین کتاب جامع پزشکی، نقش مهمی در آموزش پزشکی داشته است. ابن‌سینا در این کتاب به تشریح توجه نموده است. کلیه و مجاری ادراری در تنظیم فشار خون، دفع مواد زائد و رساندن آن به مثانه نقش دارند. در این ارتباط، پژوهش حاضر به ارائه نظریات این حکیم ایرانی و سایر منابع طب سنتی در مورد آناتومی کلیه و مقایسه تطبیقی آن با یافته‌های آناتومی جدید پرداخته است.
مواد و روش‌ها: ابتدا متون معتبر طب سنتی مانند "قانون" (ابن‌سینا)‌، "ذخیره خوارزمشاهی" و "تشریح منصوری" مورد بررسی قرار گرفت. ملاک انتخاب این کتاب‌ها، اعتبار حکیمان قابل استناد و قابل ارجاع بودن نوشتارها بود. در ادامه، طی یک بررسی کتابخانه‌ای مبانی کالبدشناسی، جراحی، آسیب‌شناسی و نشانه‌شناسی با کلیدواژه‌های "کلیه" و "گرده" از منابع طب ایرانی و طب نوین استخراج شدند و مورد تحلیل و تطبیق موضوعی قرار گرفتند. سپس، اشتراکات و افتراقات بررسی شدند و به‌صورت مقایسه‌ای میان طب سنتی و نوین جمع‌بندی گردیدند.
یافته‌ها: بر مبنای پژوهش صورت‌گرفته مشخص شد که پزشکان ایرانی با وجود ملاحظاتی که در استفاده از بدن انسان در تشریح داشته‌اند و بیشتر از تشریح حیوانات برای آموزش و تحقیق استفاده می‌کرده‌اند، شناخت دستگاه کلیه و مجاری ادراری توسط پزشکان ایرانی از نظر آناتومی و فیزیولوژی با دقت صورت گرفته است و با یافته‌های پزشکی نوین مطابقت بسیاری دارد.
نتیجه‌گیری: توصیفات آناتومیک دقیق و شناخت انواع بیماری‌های کلیه براساس علائم آن‌ها نمایانگر دقت و تفسیر درست از علامت و نشانه‌شناسی کلیه و آگاهی دقیق از عملکرد آن می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. World Health Organization. WHO Traditional medicine strategy 2002-2005. Geneva: World Health Organization; 2002. P. 1-3, 43-7.
  2. Roghani S. Anatomy in the medicine of Islamic civilization and its methods of acquiring knowledge. Med Hist J. 2003; 4(2):141-64. [in Persian]
  3. Bioos S, Nekoolaltak M, Tansaz M, Mosleh R. The anatomy of the female internal genitalia in Iranian traditional medicine and comparsion with modern medicine findings. Med Hist J. 2016; 7(23):69-97. [in Persian]
  4. Aghili Allawi Shirazi SM. Summary of al-hikma. Qom: Ismaelian; 2006. P. 3.
  5. Shirazi MA. Explaining Mansoori. Tehran: Islamic Studies Publications, Tehran University; 2004.
  6. Norouzian M, Fath Abadi F, Norouzian F. Reviewing the description of the urinary tract in the canon book and comparing it with the new sources of explanation. Proceedings of Ibn Sina International Conference, Tehran, Iran; 2018. P. 1-5.
  7. Ibn Sina HA. Canon in medicine. 4th ed. Beirut: House of Revival of Arab Heritage; 2005. P. 4.
  8. Jorjani IH. Save Kharazmshahi. 10th ed. Qom: The Natural Resuscitation Institute; 2012.
  9. Ahwaini RA. Hidayat of learners in medicine. Mashhad: Mashhad University of Medical Sciences; 2002.
  10. Majousi AA. The entire industry Al-tabihe. Qom: Jalal al-Din; 2008.
  11. Sham AL-din A. Khaza'n al-muluk. Tehran: Iran University of Medical Sciences; 2008. P. 2.
  12. Ibn Sina HA. The canon of medicine. Trans: Massoudi AR. Kashan: Morsal Publisher; 2007.
  13. Baha'a S. Baha'a Al-Din ibn Mir Ghavam Al-Din. Summary of Al-tagareb. Tehran: Iran University of Medical Sciences; 2003.
  14. Moore KL, Dally AF. Clinically oriented anatomy. 5th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2006. P. 311-3.
  15. Dark RL, Vogle AW, Mithell AW. Gray’s anatomy, in alimentary system. 3rd ed. London: Churchill Livingstone; 2015. P. 1815-7.
نوید نو
دوره 22، شماره 69
خرداد 1398
صفحه 51-59

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار