اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر تغییر رفتار غربالگری سرطان دهانه رحم در معلمان زن شهر مینودشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، مرکز تحقیقات توسعه مدیریت و جامعه، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران

3 کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشگاه علوم پزشکی نیشابور، نیشابور، ایران

4 کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران

10.22038/nnj.2024.76006.1424

چکیده

مقدمه و هدف: غربالگری زنان برای سرطان رحم با وجود اثربخشی مطلوب برنامه های غربالگری، نامناسب انجام می شود. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر انجام رفتار غربالگری سرطان دهانه رحم در معلمان زن شهر مینودشت انجام شد.
مواد و روش ‏ها: در این مطالعه نیمه تجربی120نفر از معلمان زن شهر مینودشت به روش نمونه­گیری طبقه­ای انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. آموزش در مدت یک ماه با روشها و مواد آموزشی مناسب در خصوص رفتار غربالگری سرطان دهانه رحم صورت گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه­ ی محقق ساخته بود که روایی و پایایی  آن مورد تایید قرار گرفت. پرسشنامه در سه مرحله قبل، بلافاصله و سه ماه بعد از مداخله آموزشی در هر دو گروه تکمیل شد. داده ها به وسیله آزمون های توصیفی و تحلیلی آزمون اندازه مکرر و Anova ، t- test  در نرم افزار19 SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‏ ها: بعد از اجرای برنامه آموزشی، اختلاف معنی­داری در نمره سازه ­های الگوی اعتقاد بهداشتی در گروه مداخله ایجاد شد (001/0>P). قصد انجام آزمایش پاپ اسمیر نیز در گروه مداخله به طور معنی­داری بعد از مداخله نسبت به گروه شاهد افزایش یافت (001/0>P). اما این مداخله تاثیر معنی ­داری در افزایش انجام رفتار در زنان مورد مطالعه نداشت.
نتیجه ‏گیری: مداخله آموزشی براساس سازه ­های الگوی اعتقاد بهداشتی می تواند بر قصد انجام آزمایش پاپ اسمیر موثر باشد اما جهت تغییر رفتار، انجام تحقیقات با زمان بیشتر و بر اساس سایر الگوهای آموزشی پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها


[1]  Bakht R, Shobeiri F, Roshanaei Gh, Fakouri E. The factors affecting cervical cancer screening among addicted women of Hamedan in 2015: On the basis of Protection Motivation Theory model. Jorjani Biomed J. 2016;4(2):68-80. [in Persian]
[2]  Pimple S, Mishra G, Shastri S. Global strategies for cervical cancer prevention. Curr Opin Obstet Gynecol. 2016;28(1):4-10. doi: 10.1097/GCO.0000000000000241.
[3]  Bahmani A, Rahmani K, Ahmadian F, Alizadeh Z, Akhtar B. Explanation of Pap Smear Preventive Behavior among Women Based on Health Belief Model: A Qualitative Study. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion. 2017;5(1):5-14. [in Persian]
[4]   CDC. National comprehensive cancer control Program. 2018.
[5]  Jalilian F, Mirzaei_Alavijeh M, Emdadi SH, Barati M, Nasirzadeh M, Hatamzadeh S. Predicting factors related with pap smear results among women based on health belief model. Health Sys Res. 2011;7:1226-34.
[6]  World Health Organization. 2014. Available from: http://www.who.int/topics/ cancer/en.
[7]  Sharma P, Rahi M, Lal P. A Community-based Cervical Cancer Screening Program among Women of Delhi using Camp Approach. Indian J Community Med. 2010;35(1):86-8.
[8]  farshbaf-khalili A. Factors Related to Cervical Cancer Screening among Women Referring to Health Centers in Tabriz, Iran 2012. IJOGI. 2014;16:15-24.
[9]  CDC. Cervical cancer. 2014. Available from: http: //www. cdc.gov/cancer/cervical.
[10]  Jowzi F, Hashemifard T, Morowatisharifabad M, Bashir Z. factors associated with pap smear screening test among women aged 15-49 based on protection motivation theory. Hayat Journal. 2013;19(1):29-40.
[11]  Namdar A, Bigizadeh S, Naghizadeh MM. Measuring Health Belief Model components in adopting preventive behaviors of cervical cancer. JABS. 2012;2(1):34-44.
[12]  Vasheghani F. effect of educational intervention based on health belief model on knowledge and attitude about pap smear test among female secondary school teachers in district 11 of tehran. Journal Of School Of Public Health And Institute Of Public Health Research. 2012;10(2):7.
[13]  Al Yahyai T, Al Raisi M, Al Kindi R. Knowledge, Attitudes, and Practices Regarding Cervical Cancer Screening among Omani Women Attending Primary Healthcare Centers in Oman: A Cross-Sectional. Asian Pac J Cancer Prev. 2021;22(3):775-83. doi: 10.31557/APJCP.2021.22.3.775
[14]  Hossaini F TR, , Noroozi A. Comparing the Effects of Individual and Group TrainingMethods Based on Health Belief Model on the Belief and Practice of Bushehr Women Regarding Pap Smear. Journal of Health. 2016;7(5):11.
[15] Hazavehei M, Rahmati M, Hasanzade A. effect of educational program based on health belief model on the practice of women about pap smear. Health System Research. 2014;9(14):1858-67.
[16]  Tung WC, Nguyen DH, Tran DN. Applying the transtheoretical model to cervical cancer screening in Vietnamese-American women. Int Nurs Rev. 2008;55(1):73-80.
[17]  Shakibazadeh E, Ahmadnia E, Akbari F, Negarandeh R. Barriers and Motivating Factors Related to Cervical Cancer Screening. Hayat Journal. 2009;14(4):83-9.
[18]  Twinn SF, Holroyd E, Fabrizio C, Moore A, Dickinson JA. Increasing knowledge about and uptake of cervical cancer screening in Hong Kong Chinese women over 40 years. Hong Kong Med J. 2007;13:4.
[19]  Onsory KH, Abdullahi M, Siri M. Study of women's awareness of Parand and Robatkarim about Pap Smear test. Journal of Cellular-Molecular Biotechnology. 2013;14(13):5.
[20]  Morowatisharifabad MA, Norouzi S, Layeghy S, Norouzi A, editors. Survey of Cervix Cancer Screening Determinants among 20-65 Years Old Women Based On Health Belief Model in Lordegan, Chahar Mahal Bakhtiyaree. 2013; 12(1):98-106. [in Persian]
[21]  Guvenc G, Akyuz A, Açikel CH. Health Belief Model Scale for Cervical Cancer and Pap Smear Test: psychometric testing. J Adv Nurs. 2011;67(2):428-37.
[22]  Pourabbasi A, Akbari H, Akhvan AA, Haghdoost AA, Kheiry Z, Dehnavieh R, et al. Analysis of Iran's National Medical Education Evolution and Innovation Plan using the Michelle and Scott's model of policymaking. J Adv Med Educ Prof. 2019;7(1):20-6.
[23]  Park S, Chang S, Chung C. Effects of a cognition-emotion focused program to increase public participation in Papanicolaou smear screening. Public Health Nurs. 2005;22(4):289-98.
[24]  Karimy M, Montazeri A, Araban M. The effect of an educational program based on health belief model on the empowerment of rural women in prevention of brucellosis. Journal of Arak University of Medical Sciences. 2012;14(7):85-94. [in Persian]
[25]  Dignan M, Michielutte R, Blinson K, Wells HB, Case LD, Sharp P, et al. Effectiveness of health education to increase screening for cervical cancer among eastern-band Cherokee Indian women in North Carolina. J Natl Cancer Inst. 1996;88(22):1670-6.
[26]  Austin LT, Ahmad F, McNally MJ, Stewart DE. Breast and cervical cancer screening in Hispanic women: a literature review using the health belief model. Womens Health Issues. 2002;12(3):122-8.
[27]  Karimy M, Gallali M, Niknami S, Aminshokravi F, Tavafian S. The effect of health education program based on Health Belief Model on the performance of Pap smear test among women referring to health care centers in Zarandieh. Pars Journal of Medical Sciences. 2022;10(1):53-9.
[28]  Dehdari T, Hassani L, Hajizadeh E, Shojaeizadeh D, Nedjat S, Abedini M. Effects of an educational intervention based on the protection motivation theory and implementation intentions on first and second pap test practice in Iran. Asian Pac J Cancer Prev. 2014;15(17):7257-61.
[29]  Sangchan H, Tiansawad S, Yimyam S, T W. The development of a culturally sensitive educational programme to increase the perception, self-efficacy, and practice of Thai Moslem women regarding breast self-examination. Songkla Med J. 2008;26:15-24.
[30]  Fang CY, Ma GX, Tan Y, Chi N. A multifaceted intervention to increase cervical cancer screening among underserved Korean women. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2007;16(6):1298-302.