مقدمه: عسل به‌عنوان یک ترکیب غذایی قوی و اثر‌گذار در برابر بسیاری از بیماری‌ها عمل می‌کند. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر عسل‌های مرتعی بومی استان کهگیلویه و بویراحمد بر کاندیدا آلبیکانس انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه آزمایشگاهی حاضر در سال 1398 انجام شد. در این مطالعه برای بررسی ویژگی ضد میکروبی، ابتدا هفت گونه از عسل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد تهیه شد و به همراه فلوکونازول علیه قارچ کاندیدا آلبیکانس به روش اندازه‌گیری عدم تشکیل هاله، MIC (Minimum Inhibitory Concentration) و شمارش زنده بررسی گردید. پس از آنکه مشخص شد عسل‌های بلوط و چهل گیاه گرمسیری بیشترین خاصیت ضد میکروبی را در محیط کشت داشته‌اند، 48 حیوان آزمایشگاهی در چهار گروه جداگانه (در هر گروه 12 حیوان) مورد مطالعه قرار گرفتند که دو گروه مربوط به حیوانات آلوده به کاندیدا و تحت درمان با دو عسل طبیعی (عسل‌های بلوط و چهل گیاه گرمسیری) بودند، گروه سوم به‌عنوان گروه کنترل دارو و تحت درمان با داروی استاندارد فلوکونازول در نظر گرفته شد و گروه چهارم حیواناتی بودند که به‌عنوان کنترل مثبت و پس از ایجاد کاندیدیازیس گوارشی تحت هیچ‌گونه درمانی قرار نگرفتند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 21 و آزمون‌های واریانس یک‌راهه و t زوجی تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته‌ها: نتایج اندازه‌گیری عدم تشکیل قطر هاله و MIC نشان دادند که در غلظت‌های 40 و 50 درصد، عسل‌های بلوط و چهل گیاه گرمسیری، بیشترین تأثیر را بر کاندیدا آلبیکانس داشته‌اند (05/0P
Aarabi A, Mirhojjati H, Naieri H, Nouri M, Shariaty MA, Moghadam MZ. Survey of physicochemical properties of produced honey in Isfahan province of Iran in 2012. Int J Farm Allied Sci. 2012; 2(8):183-7. [in Persian]
Sepahvand S. The therapeutic properties and antibacterial activity of honey. Third International Conference on New Findings in Agricultural Sciences, Natural Resources and Environment, Tehran, Association for the Development and Promotion of Fundamental Sciences and Technologies, Tehran, Iran; 2015. P. 210-5. [in Persian]
Kucuk M, Kolayh S, Karaogla S, Ulusoy E, Baltaci C, Candan F. Biological activities and chemical composition of three honeys of different types from Anatolia. Food Chem. 2004; 100(2):526-34.
Mandal MD, Mandal S. Honey: its medicinal property and antibacterial activity. Asian Pac J Trop Biomed. 2011; 1(2):154.
Tajik H, Shokohi SJ, Valehi S. Assessment of antimicrobial efficacy of commercial Urmia’s honeys. Iran J Food Sci Technol. 2007; 4(2):39-44. [in Persian]
Talei G, Meshkatosadat MH, Delfan B. Antibacterial activity of fruit, leaves extracts of Artemisia Persica Boiss, Rhus Coriaria, Ephedra Intermedia and Daphne Mucronata Royle of Lorestan. Yafte. 2004; 5(3):19-24. [in Persian]
Rafa't Abdul Hassan MJ. Antimicrobial effect of bee honey on some pathogenic bacteria isolated from infected wounds in comparison to commonly used antibiotics. J Basrah Res. 2011; 37(4):78-83.
Kucuk M, Kolayh S, Karaogla S, Ulusoy E, Baltaci C, Candan F. Biological activities and chemical composition of three honeys of different types from Anatolia. Food Chem. 2004; 100(2):526-34.
Al-Abeid HM, Abu-Elteen KH, Elkarmi AZ, Hamad MA. Isolation and characterization of Candida albicans Spp. In Jordanian cancer patients: prevalence, pathogenic determinants, and antifungal senility. Jpn J Infect. 2004;57(23):279-84.
Theunissen F, Grobler S, Gedalia I. The antifungal action of three South African honeys on Candida albicans. Apidologie. 2001; 32(4):371-9.
Irish J, Carter DA, Shokohi T, Blair SE. Honey has an antifungal effect against Candida species. Med Mycol. 2006; 44(3):289-91.
Salahvarzan A, Abdolahpour F, Ismaeili A, Sepahvand F. Anti-oxidant and anti-microbial activities of two types of honey by change in bees, diet in comparison with other honey products in Abestan region of Khorramabad province. Yafte. 2015; 17(3):115-25. [in Persian]
Ghotaslou R, Saghati H, Dehnad A, Salahi Eshlaghi B. Antibacterial effects of Azerbaijan honey on Pseudomonas aeruginosa biofilm. Iran J Med Microbiol. 2016; 9(4):40-6. [in Persian]
Banaean-Boroujeni S, Rasti-Boroujeni M, Moghim H, Validi M, Mobini G, Kazemian A. In vitro effect of honey on Candida albicans and lactobacillus. J Shahrekord Univ Med Sci. 2010; 11(4):52-8. [in Persian]
AI-Namma RT. Evaluation of in vitro inhibitory effect of honey on some microbial isolate. J Bacteriol Res. 2009; 1(6):64-7.
Lusby PE, Coombes AL, Wilkinson JM. Bactericidal activity of different honeys against pathogenic bacteria. Arch Med Res. 2005; 36(5):464-7.
Rahnema M, Aghajanlou R. Antimicrobic effects of honey on intestinal infections with salmonella typhimurium bacteria PTCC, 1547 in male mice. J Anim Physiol Dev. 2009; 2(3):31-7. [in Persian]
Boukraa L, Bouchegrane S. Additive action of honey and starch against Candida albicans and Aspergillus niger. Rev Iberoam Micol. 2007; 24(4):309-11.
Mercan N, Guvensen A, Celik A, Katircioglu H. Antimicrobial activity and pollen composition of honey samples collected from different provinces in Turkey. Nat Prod Res. 2007; 21(3):187-95.
Al-Waili NS. Mixture of honey, beeswax and olive oil inhibits growth of Staphylococcus aureus and Candida albicans. Arch Med Res. 2005; 36(1):10-3.
)