مقایسه تطبیقی تشریح کبد و سیستم صفراوی از دیدگاه طب سنتی و طب نوین

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

دانشیار، گروه تشریح وبیولوژی سلولی ،دانشکده پزشکی،دانشگاه علوم پزشکی ،مشهد،مشهد،ایران.

چکیده

مقدمه: داشتن اطلاعات از تشریح کبد به عنوان اساس مباحث بالینی در درک و فهم بهتر درمان بیماری های این عضو و یافتن درمان درست و سریع بیمار کمک می کند. مقایسه تطبیقی باعث یادآوری دانش و تلاش پزشکان قدیم برای شناخت و درمان بیماریها می نماید. لذا هدف از تحقیق حاضر مقایسه تطبیقی دیدگاه طب سنتی و طب نوین در تشریح کبد و مجاری صفراوی است.
روش: در این مقاله ابتدا متون معتبر طب سنتی مانند «تشریح تفرشی»، «قانون ابن سینا»، »طب اکبری»، « تشریح الابدان منصوری»، «خزائن الملوک» و «ذخیره خوارزمشاهی» مورد بررسی قرار گرفت. در انتخاب کتاب ها اعتبار مولف و قابل استناد بودن در نظر گرفته شده است. مطالب تشریحی نت برداری و جمع آوری گردید. سپس با مطالب طب نوین از کتب آناتومی گری و اسنل تطبیق داده شد. در انتها در قالب جداول مقایسه و تفاوت و شباهتها بیان گردید.
یافته ها: نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که توصیفات آناتومیک دقیقی و عملکرد کبد صورت گرفته است. کبد دارای غشاء پوشاننده به رنگ سرخ تیره و در پهلوی راست و جزیی از بالای شکم معرفی شده که با رباط علاقه، اکلیلی و مثلث به اطراف بسته شده است. این غده دارای قطعه ایمن، ایسر، اسپیژل و مربعی می باشد. همچنین دارای سطوح فوقانی، تحتانی، قدامی و مجاورات آن حجاب حاجز، دنده ها، معده، قولون، اثنی عشر، گرده و مراره است. مراره گلابی شکل و دارای فم- میانی، عنق و مجرا است. از اجتماع مجرای کبدی و مراره مجرای کلدوک شکل می گیرد.

کلیدواژه‌ها


1.Avicenna. Al-Qanun fi al-Tibb (The Canon of Medicine). 1th edition. Translated by Masoudi A. Kashan: Morsel Publication; 2007. p. 140-150.
2. Jurjani SI. Zakhireye Khwarazmshahi. Qom: Institute of Natural Medicine Rehabilitation; 2012. P.205.
3.Snell R. Clinical Anatomy by Regions. 9th edition .Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; translator: Shirazi R, Esfandiari E. 2012. p. 260-264.
4. Abdolvahab Tafreshi MA. Anatomy. Medical History Studies institute publication; 1312. p. 297- 300.
5. Abu Sahl Al-Masihi I. Tashrih-e Badan-e Ensan. Tehran: Institute of Medical History Studies, Islamic and Complementary Medicine, Iran University of Medical Sciences; 2008. P.47-65
6. Dark RL, Vogle AW, Mithell AW. Gray’s anatomy, in alimentary system. 3rd edition. London: Churchill Livingstone; translator Shirazi R, Esfandiari E. Kazmi S, Karimfar MH. Andisheh rafie publication. 2015. p. 329-334.
7. Ibn Juljul S. Tabaqāt al-Atibbā’ wa al-Hukamā. Tehran: University of Tehran; 1971.
8. Aqili Alavi Shirazi SMH. Khulasat al-Hikmah. Corrected by Nazem I. Qom: Ismailian Publications; 2006.
9. Arzani MA. Tibb-i Akbari (Akbari's Medicine). Qom: Jalal al-Din Publications; 2008. p. 690-695.
10. Ibn Ilyās Shirazi M. Tashrih al-Abdan-e Mansouri. Isfahan: Isfahan University of Medical Sciences; 2009. 170-174.
11. Shams al-Din A. Khazaen al-Molouk. Tehran: Institute of Medical History Studies, Islamic and Complementary Medicine, Iran University of Medical Sciences; 2008. Vol.1, P: 50.
12. Jorjani IH. Zakhireye Khwarazmshahi. 1th ed. Tehran, Iranian Academy of Medical Sciencespublication; 2001; 120- 121.
13. Arzani MA. Teb akbari. Institue of Medical History Studies, Islamic and Complementary Medicine. Tehran 2008; 693 694.
14. Shafiezadeh R, Esmaeili Saber S, Alavian M, Namdar H, Mirheidary R. A study on the anatomical connection between the liver and stomach based Traditional Persian Medicine and Modern Medicine. jiitm 2020; 11 (2) :159-172
15. Zarei A, Noroozi S, Khadem E. A Review on the Structure and Function of Liver from Avicenna Point of View and Its Comparison with Conventional Medicine. Trad Integr Med 2019; 4(1): 28- 36.